Binnen de hele energietransitie, de overgang naar een circulaire economie, reductie van CO2 worden bedrijventerreinen en de bedrijven te vaak vergeten. En ze zijn zo belangrijk voor de regio. De sterke maakindustrie is verantwoordelijk voor de grootste toegevoegde waarde van de economie in de (Brainport)regio. Op de energietransitie of circulaire economie er nog enorme winst te halen. Toch start men niet vaak op de bedrijventerreinen, omdat het lastig is waar te beginnen. Wie spreek je aan? Waar liggen de kansen? In Helmond lopen we echt voorop. De lijnen zijn kort. We weten wat er speelt. Er is vertrouwen om informatie met elkaar te delen. En energiebewust en duurzaam is al jarenlang een kernthema. Het is daarom geen toeval dat er vier toonaangevende projecten onder de vlag van Smart Synergy Helmond (SSH) van de grond komen. SBH werkt hierin samen met de gemeente Helmond en Innovatiehuis de Peel.
Joep Janssen is procesmanager van Smart Synergy Helmond. Hij legt uit: ‘In Helmond steekt SBH al jaren veel energie in duurzaamheid. Met de extra gelden van gemeente en Europa hebben de projecten die SBH samen met de gemeente van de grond wilde trekken een enorme impuls gekregen. In deze bundeling van projecten werken we samen met een groep specialisten aan een andere manier van watergebruik, van water zuiveren, van verwarmen en het tot grondstof maken van wat nu afval is. Ontstaan vanuit de behoefte van ondernemers, met cijfers onderbouwd en aansluitend op waar ondernemers kansen zien. In Helmond zie ik veel ondernemers, groot én klein, die intrinsiek gemotiveerd zijn. En er zijn meer bedrijven met directeur-eigenaren dan elders, wat betekent dat het sneller kan en ook gaat.’
Gebruik maken van elkaars reststromen
Bedrijventerreinen komen niet als eerste boven bij inwoners als het gaat om duurzaamheid. Joep vertelt: ‘Trouwens ook niet bij de overheid, terwijl dat wel zou moeten. Kijk maar naar jezelf. Iedereen heeft 4 of 5 verschillende bakken voor afval, toch wordt op bedrijventerreinen alles nog in grote hoeveelheden gemengd in een container gegooid en opgehaald. Dat kan echt anders, vinden we. Hier zijn we daar al jaren mee bezig, met Indusym bijvoorbeeld.’ Het idee om van elkaars reststromen gebruik te maken is naar voorbeeld van Kalundborg, een bedrijventerrein in Denemarken. Dat is ontwikkeld met het idee dat bedrijven van elkaars warmte, water en reststromen gebruik kunnen maken. Immanuel Geesing, niet toevallig met Deense roots, promoveerde op dat onderwerp bij SBH. Dat resulteerde in Indusym, dat weer aan de wieg staat van het Smart Synergy Helmond programma.
Ondertussen kleeft er in Nederland een beeld van vieze handen en vervuilende bedrijven aan bedrijventerreinen. Hier in Helmond en de regio is er een aantal toonaangevende bedrijven die heel duurzaam bezig zijn en mooi werk leveren. ‘En wat ik hier zo fantastisch vind is dat de samenwerking tussen gemeente en ondernemers en ondernemers onderling steeds meer gestalte krijgt. Dat laten we zien en dragen we uit. Zo hebben we een heel aantal studenten van Fontys enthousiast gekregen voor de bedrijven hier en de verduurzamingsopgave waarvoor ze staan. Alleen al daarom is dit project een succes.’
Je weet soms niet wat je ziet
De mensen hebben echt geen idee wat er allemaal gebeurt op zo’n bedrijventerrein. Joep gaat sneller praten: ‘Ik kom op veel plekken om ondernemers mee te nemen in SSH. Dat vind ik het mooist van mijn vak. Onlangs bij een recyclingbedrijf bijvoorbeeld, echt, je weet niet wat je ziet. 10 soms 15 meter hoog liggen de oude laptops opgestapeld. Batterijen? Echt kuubs en kuubs bij elkaar. Dat is wel iets anders dan dat ene bakje voor de batterijen in de kelderkast. Je realiseert je dan pas hoe belangrijk de bedrijven zijn in de energietransitie.’
Pionieren en innoveren zijn de uitgangspunten
Pionieren en innoveren zijn de uitgangspunten. Het doel en het gebied staan hier voorop en niet regels en procedures. Dat zijn ook twee totaal verschillende werelden. Joep licht toe: ‘Dat het hier in Helmond lukt, dat vind ik misschien wel een van de grootste successen. En natuurlijk, voor ondernemers mag het allemaal sneller gaan, en voor de overheid gaat het vaak nog wat te snel en is het lastig voorbij de regels te kijken. Maar het lukt wel! Ondernemers hebben energiebesparing, duurzaamheid en circulariteit echt heel hoog in het vaandel staan. Met SSH helpen we ze daarbij. Zij moeten het gaan doen, maar we hebben de weg wel vrijgemaakt voor een project dat als voorbeeld kan dienen voor andere bedrijventerreinen. Wij vinden het wiel uit, zodat anderen ook kunnen draaien.’ En pionieren betekent ook dat soms iets niet lukt. ‘We zijn gestart met een project waarin het textielcluster van Helmond centraal stond, een vervuilende industrie die erg globaal georganiseerd is. Lokaal bleek het niet haalbaar om hier een project aan te verbinden dat zoden aan de dijk zet. Maar ook daar heeft het opgeleverd dat de ondernemers meepraten en denken op andere gebieden.’
Effecten groter dan energie besparen
Langzaam komt het besef dat vol inzetten op de energietransitie meer effecten heeft dan alleen energie besparen. ‘Ondernemers zien ook dat het cruciaal is voor de arbeidsmarkt. Jonge mensen kiezen nadrukkelijk voor bedrijven die een ‘groene’ uitstraling hebben. Dus ook voor de continuïteit van een bedrijf is werken aan circulariteit en duurzaamheid cruciaal. We werken ook samen met Fontys-studenten en hun onderzoek laat zien dat we – vergeleken met andere bedrijventerreinen – al best ver zijn. Dat is fijn om te horen, want zelf vinden we dat het allemaal nog sneller kan.’
Voorsprong uitbouwen
Maar het allerbelangrijkste wat het programma oplevert is dat er meer en beter samengewerkt wordt. Er werken uiterst betrokken mensen aan het verduurzamen van de bedrijventerreinen. Joep: ‘Dat hebben we de afgelopen jaren voor elkaar gekregen. Eind 2023 loopt het subsidietraject af en dan liggen er een aantal LOI’s, Letters of Intent, waarin afspraken over samenwerking op de verschillende rotondes zijn vastgelegd. Ik weet zeker dat 75% van de projecten de uitvoering in gaat. De basis is stevig, we weten wat er technisch en juridisch nodig is om tot uitvoering te komen en we weten de ondernemers steeds beter te bereiken én te betrekken. We hadden al een voorsprong, die is met SSH alleen maar verder uitgebouwd.’
Iedereen kan straks profiteren van de warmte van bedrijven
Met de vier rotondes is er een basis gelegd voor een goede samenwerking tussen ondernemers en de gemeente. Joep besluit: ‘We weten nu beter waar elkaars ‘pijnpunten’ liggen. En als je die kent, kun je er rekening mee houden. Overheid en bedrijfsleven zijn twee verschillende werelden, maar die komen wel dichter bij elkaar. Dat moet ook wel, want alleen samen kunnen we deze klus klaren. Alle ondernemers, ook de kleine hebben profijt van het SSH-programma. Met de subsidie konden we onderzoeken of er een business case is voor anders verwarmen, ander watergebruik en beter grondstoffenbeheer. Nu de business cases ontwikkeld worden en de uitvoering dichterbij komt, kan elke ondernemer erop aansluiten. Iedereen profiteert ervan. Zeker ook de bewoners van de omliggende wijken. Ze ervaren straks de warmte die er van de bedrijventerreinen afkomt.’
Sluit je aan!
Ben jij ondernemer en wil jij ook jouw bedrijf of bedrijventerrein verduurzamen? Of wil je meer weten over Smart Synergy Helmond? Neem contact op met Stichting Bedrijventerrein Helmond of onze projectmanager verduurzamen bedrijventerreinen: Geri Wijnen.
